Dystymia – Depresja wysokofunkcjonująca
Co jeśli nie wiesz, że cierpisz na dystymię?
Depresja dotyczy około 280 milionów ludzi na całym świecie, a rocznie z powodu samobójstw związanych z depresją umiera około 700 tysięcy osób, co odpowiada liczbie mieszkańców Krakowa.
Dzięki różnym kampaniom społecznym rośnie świadomość na temat depresji, a także obalany jest mit, że to tylko wymówka dla lenistwa. Wiemy, że poważny epizod depresyjny objawia się m.in. brakiem radości z życia (anhedonia), wycofaniem z kontaktów z innymi, brakiem motywacji, ciągłym smutkiem, problemami z koncentracją, zaburzeniami snu, zmianami w odżywianiu i myślami samobójczymi. Jeśli te objawy trwają dłużej niż dwa tygodnie i znacząco utrudniają codzienne życie, można postawić diagnozę depresji.
Mniej mówi się natomiast o tzw. „wysokofunkcjonującej depresji”, znanej też jako dystymia, która dotyczy około 1,6% ludzi. To forma depresji o łagodniejszych objawach, ale utrzymujących się przez co najmniej dwa lata. Chociaż objawy są podobne do klasycznej depresji, są mniej intensywne, co sprawia, że osoby z dystymią często nie traktują ich poważnie i szukają pomocy dopiero wtedy, gdy symptomy zaczynają się nasilać.
Do objawów dystymii zalicza się:
- Obniżony nastrój: Osoby z dystymią czują się przez długi czas smutne, zniechęcone i przygnębione, mimo że nie przeżywają bardzo silnych epizodów depresyjnych.
- Brak radości z życia (anhedonia): Czynności, które kiedyś sprawiały przyjemność, stają się nudne i pozbawione sensu.
- Zmniejszona motywacja i energia: Często czują się zmęczone, nie mają ochoty do działania i zaniedbują swoje obowiązki.
- Problemy ze snem: Trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy lub zbyt duża senność w ciągu dnia.
- Zaburzenia apetytu: Zmiany w diecie, takie jak brak apetytu lub jedzenie w nadmiarze, co może prowadzić do zmiany wagi.
- Trudności w koncentracji: Problemy z podejmowaniem decyzji, zapamiętywaniem i skupieniem się na codziennych zadaniach.
- Pesymistyczne myślenie o przyszłości: Długotrwałe uczucie beznadziejności, przekonanie, że nic się nie zmieni.
Objawy dystymii są mniej intensywne niż w przypadku pełnej depresji, ale utrzymują się przez długi czas, co sprawia, że osoby z tym zaburzeniem mogą nie zdawać sobie sprawy, że ich stan wymaga pomocy.
Dystymia może mieć różne przyczyny. Wśród najważniejszych czynników ryzyka wyróżnia się:
- Geny: Jeśli ktoś w rodzinie miał depresję, istnieje większe ryzyko, że też rozwinie dystymię.
- Zmiany w mózgu: Nierównowaga w neuroprzekaźnikach (czyli substancjach w mózgu, które odpowiadają za nastrój) może wpływać na pojawienie się tego zaburzenia.
- Trudne doświadczenia życiowe: Stres, utrata bliskiej osoby, problemy w pracy lub w relacjach mogą wywołać lub pogłębić objawy dystymii.
- Osobowość: Osoby, które często myślą w sposób pesymistyczny, mają niską samoocenę lub są bardzo samokrytyczne, są bardziej narażone na to zaburzenie.
Diagnoza i leczenie dystymii
Diagnoza dystymii jest trudna, ponieważ objawy są subtelne i mogą być mylone z codziennymi problemami. Aby zdiagnozować dystymię, objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej dwa lata, a ich wpływ na życie pacjenta musi być zauważalny. Leczenie dystymii opiera się na psychoterapii oraz lekach. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki przeciwdepresyjne, szczególnie te, które poprawiają poziom serotoniny w mózgu (np. SSRI).
Oprócz terapii i leków, pomocne mogą być zmiany w stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i techniki relaksacyjne. Wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół również odgrywa ważną rolę w leczeniu dystymii.
Wyzwania związane z dystymią
Jednym z największych wyzwań związanych z dystymią jest to, że osoby dotknięte tym zaburzeniem często nie szukają pomocy. Ich objawy są łagodniejsze niż w przypadku pełnej depresji, więc mogą uznawać je za normalne lub niegroźne. Często żyją w przekonaniu, że depresja to część ich osobowości, a nie choroba, którą można leczyć.
Dystymia może mieć również długotrwały wpływ na życie osoby. Choć objawy są łagodniejsze, osoby z tym zaburzeniem często borykają się z problemami w pracy, w relacjach międzyludzkich oraz w realizacji swoich pasji. Codzienne życie pełne jest wewnętrznego zmęczenia i smutku, co może prowadzić do poczucia wypalenia i braku satysfakcji z życia.
Podsumowanie
Dystymia to przewlekła depresja, która może być trudna do zdiagnozowania i leczenia, ponieważ objawy są subtelne i utrzymują się przez długi czas. Mimo to, osoby z dystymią nie powinny bagatelizować swoich problemów, ponieważ skuteczne leczenie, takie jak psychoterapia, leki i wsparcie społeczne, może znacząco poprawić ich jakość życia. Wczesna pomoc i zrozumienie dla osób z dystymią mogą pomóc im przejść przez trudności i odzyskać równowagę emocjonalną.
Bibliografia:
https://poprostunauka.cm-uj.krakow.pl/dystymia-usmiechnieta-twarz-depresji/
Schramm, E., Klein, D. N., Elsaesser, M., Furukawa, T. A., & Domschke, K. (2020). Review of dysthymia and persistent depressive disorder: History, correlates, and clinical implications. Lancet Psychiatry, 7(9), 801–812.
Macqueen, G., Santaguida, P., Keshavarz, H., Jaworska, N., Levine, M., Beyene, J., & et al. (2016). Systematic review of clinical practice guidelines for failed antidepressant treatment
response in major depressive disorder, dysthymia, and subthreshold depression in adults. Canadian Journal of Psychiatry, 62(1), 11–23.
Hallgren, M., Lundin, A., Tee, F. Y., Burström, B., & Forsell, Y. (2017). Somebody to lean on: Social relationships predict post-treatment depression severity in adults. Psychiatry Research, 249, 261–267.
