Czym właściwie jest trauma?

W tym odcinku podcastu psycholożka i psychoterapeutka Ewa Czardybon rozmawia z Marianną Frączek, psychoterapeutką traumy i fizjoterapeutką, o naturze traumy, jej objawach i drogach wyjścia z traumatycznego doświadczenia. Rozmowa przybliża to często nadużywane, ale wciąż nie do końca rozumiane pojęcie.

Jak wyjaśnia Marianna Frączek, kluczowe jest rozróżnienie między wydarzeniem potencjalnie traumatycznym a traumą jako reakcją organizmu. Nie każde trudne doświadczenie prowadzi do traumy – ta sama sytuacja może różnie wpłynąć na różne osoby. Istotny fragment rozmowy dotyka właśnie tego rozróżnienia:

„Dwie osoby mogą uczestniczyć w tym samym wypadku samochodowym, mieć podobne obrażenia albo nie mieć ich wcale. I jedna osoba po kilku tygodniach właściwie prawie już nie będzie pamiętać o tym wydarzeniu, a druga będzie miała konkretne objawy, nie wiem, nie będzie mogła w nocy spać, będzie się bała jeździć autem.”

Rozmówczynie podkreślają, że trauma jest przede wszystkim doświadczeniem cielesnym. To w ciele „zamraża się” trudne przeżycie, gdy nie mogliśmy w pełni zareagować na zagrażającą sytuację – uciec, walczyć lub w inny sposób się obronić. Trauma objawia się poprzez różnorodne sygnały z ciała: napięcie, problemy ze snem, nadmierną czujność, flashbacki (nagłe przypomnienia traumatycznego wydarzenia), czy reakcje na pozornie neutralne bodźce, jak zapachy czy dźwięki.

Szczególnie istotnym wątkiem rozmowy jest kwestia pamięci traumatycznej. Paradoksalnie, jednym z sygnałów traumy może być brak wspomnień z pewnego okresu życia. Jak zauważa Frączek, „ktoś na przykład w ogóle kompletnie nie pamięta dzieciństwa do 15 roku życia. To już jest bardzo alarmujące.”

W rozmowie poruszono również temat leczenia traumy. Terapeutki podkreślają, że sama rozmowa i zrozumienie intelektualne często nie wystarczą – trauma wymaga pracy z ciałem. „Przecież ja to już wszystko wiedziałam, ale teraz mogłam to poczuć” – to zdanie, które często słyszą od swoich pacjentów.

Droga do zdrowienia wiedzie przez odbudowanie poczucia bezpieczeństwa, i to nie tylko na poziomie intelektualnym, ale przede wszystkim cielesnym. To proces, który wymaga czasu i odpowiedniego wsparcia terapeutycznego, najlepiej u specjalisty pracującego z traumą metodami uwzględniającymi ciało.

Jeśli rozpoznajesz u siebie objawy traumy – uporczywe wspomnienia, koszmary senne, niewyjaśnione reakcje ciała, stałe poczucie zagrożenia – warto rozważyć konsultację ze specjalistą. Pamiętaj, że trauma to nie twoja wina, a jedynie normalna reakcja na nienormalną sytuację. Z odpowiednim wsparciem możliwe jest uwolnienie się od jej skutków i powrót do pełni życia.